Bezpieczeństwo w sieci
Czym jest dezinformacja i dlaczego dotyczy także dzieci?
Dezinformacja jest celowym rozpowszechnianie, nieprawdziwych informacji w celu wprowadzenia odbiorców w błąd. Może przyjmować różne formy, takie jak fałszywe wiadomości, zmanipulowane zdjęcia, gry, aplikacje czy treści wideo.
Dzieci, ze względu na niski poziom umiejętności krytycznego myślenia i ograniczone doświadczenie, są szczególnie podatne na wpływ treści, które mogą wydać się im wiarygodne. Nawet niewinna gra edukacyjna czy wideo na platformie dla dzieci może zawierać ukryte przesłanie lub nieprawdziwe informacje.
Jak przeciwdziałać dezinformacji wśród małych dzieci?
1. Świadoma selekcja treści
Rodzice i opiekunowie powinni dokładnie sprawdzać aplikacje, gry i strony internetowe, z których korzystają dzieci. Jak to zrobić?
- Wybieraj platformy, które są znane z rzetelności i jakości, takie jak te oferujące treści edukacyjne, np. Khan Academy Kids, ABCmouse, Buliba, SzaloneLiczby, EkoDzieciak, Superkid etc.
- Unikaj aplikacji i gier z niesprawdzonymi opiniami lub takimi, które mogą zawierać reklamy i treści nieodpowiednie dla dzieci.
2. Edukacja medialna od najmłodszych lat
Choć dzieci w wieku przedszkolnym są jeszcze za młode na pełną edukację medialną, można wprowadzać podstawowe zasady:
- Wyjaśniaj, że nie wszystko, co widzą w Internecie, musi być prawdziwe.
- Ucz dzieci, jak rozpoznawać podejrzane treści, np. reklamy czy strony z dużą ilością kolorowych, migających grafik.
- Zachęcaj do zadawania pytań: „Skąd to wiesz?”, „Czy to na pewno prawda?”.
3. Wspólne korzystanie z Internetu
Rodzice i opiekunowie powinni towarzyszyć dzieciom podczas korzystania z Internetu.
- Spędzaj czas razem, oglądając filmy, grając w gry edukacyjne lub korzystając z aplikacji.
- Rozmawiaj z dzieckiem o tym, co widzi w Internecie, i tłumacz, dlaczego niektóre rzeczy mogą być nieprawdziwe.
4. Wprowadzenie zasad bezpieczeństwa
Ustal jasne reguły dotyczące korzystania z Internetu:
- Ogranicz czas spędzany online.
- Zadbaj, aby dziecko korzystało tylko z urządzeń z aktywnymi filtrami kontroli rodzicielskiej.
- Naucz dziecko, aby nie klikało w linki i reklamy bez zgody dorosłych.
Jak budować krytyczne myślenie u dzieci?
Kształtowanie krytycznego myślenia u małych dzieci to proces, który można zacząć od prostych działań:
- Zadawanie pytań: Zachęcaj dziecko do myślenia o tym, co widzi i słyszy, np. „Dlaczego ta postać zachowuje się tak dziwnie?”, „Czy wszyscy ludzie tak wyglądają?”.
- Porównywanie: Pokazuj dziecku różnice między rzeczywistością a fikcją, np. „W bajkach zwierzęta mówią, ale w prawdziwym życiu nie potrafią tego robić”.
- Tworzenie alternatywnych scenariuszy: Pytaj, co by się stało, gdyby bohater bajki zachował się inaczej, co pozwala na rozwijanie wyobraźni i zrozumienie różnorodnych perspektyw.
Podsumowanie
Przeciwdziałanie dezinformacji w Internecie u małych dzieci to zadanie, które wymaga zaangażowania całego otoczenia dziecka: rodziców, nauczycieli, a także twórców treści cyfrowych. Kluczowe jest budowanie świadomości, rozwijanie krytycznego myślenia i aktywne uczestnictwo dorosłych w procesie korzystania z technologii przez dzieci. Dzięki odpowiedniej edukacji medialnej najmłodsi będą mogli korzystać z dobrodziejstw Internetu w sposób świadomy i bezpieczny.
Materiały edukacyjne dla dzieci i rodziców, pomagające dbać o bezpieczeństwo w sieci można znaleźć:
https://www.gov.pl/web/niezagubdzieckawsieci
https://www.gov.pl/web/badz-z-innej-bajki
https://fdds.pl/co-robimy/dbamy-o-bezpieczenstwo-dzieci-w-internecie.html
https://www.schoolofsocialnetworks.org/pl/kacik-rodzica/
Literatura dla rodziców:
Jordan Saphiro: Nowe cyfrowe dzieciństwo. Jak wychowywać dzieci, by radziły sobie w usieciowionym świecie Mikołaj Marcela, Zyta Czechowska: Jak nie zgubić dziecka w sieci. Rozwój, edukacja i bezpieczeństwo w cyfrowym świecie
Joanna Kołak-Rodis, Alicja Kost: W sieci wyzwań i możliwości (kompendium wiedzy o dzieciach w świecie mediów)
Jeśli znajdziesz coś niepokojącego, reaguj! - ważne adresy:
Zgłoś nielegalne treści - https://dyzurnet.pl/
Zgłoś incydent (np. cyfrowe oszustwo) - https://incydent.cert.pl/
